Co to jest Web3 i dlaczego jest tak ważne?

Wiele osób określa Web3 mianem kolejnego etapu historii Internetu. Krytycy dzisiejszego Internetu wskazują na dominację kilku małych platform, które generują większość ogólnego ruchu. Co więcej, infrastruktura, na której działa sieć, jest scentralizowana. Zwolennicy Web3 optują za nowym modelem opartym na zasadach decentralizacji i oddania użytkownikom kontroli nad ich własnymi danymi.

W tym artykule przyjrzymy się historii podziału Internetu na Web1 i Web2, przeanalizujemy podstawowe zasady i technologie, które mogą napędzać Web3, a także omówimy rzeczywiste zastosowania tego modelu i przyszłe implikacje.

Uwaga: tekst ma jedynie charakter informacyjny i nie stanowi porady finansowej ani inwestycyjnej.

Co to jest Web3?

Web3, określane czasami jako zdecentralizowana sieć, to alternatywny model Internetu, który zdaniem niektórych przyjmie się w niedalekiej przyszłości. Jest to ogólny termin określający nowy ekosystem online bazujący na blockchainie i sieciach rozproszonych. Zwolennicy takiego rozwiązania argumentują, że odbierze ono kontrolę nad danymi z rąk dużych firm technologicznych i odda ją użytkownikom indywidualnym.

Zwolennicy Web3 mają nadzieję, że taki system zapewni użytkownikom Internetu większą kontrolę nad ich danymi, zasobami cyfrowymi i tożsamością online. Zgodnie z tą wizją sieć WWW pozwalałaby użytkownikom odczytywać informacje, edytować je, a także posiadać je na własność.

Ewolucja względem Web1 i Web2

Wiele osób dzieli historię Internetu na różne fazy. Era Web1 obowiązywała od narodzin Internetu do połowy pierwszej dekady XXI wieku i była w przeważającej mierze statycznym doświadczeniem „tylko do odczytu”. Większość stron internetowych nie umożliwiała rozbudowanej interakcji z odwiedzającymi. Przykładowo, w wielu witrynach brakowało sekcji komentarzy, które są dziś zjawiskiem powszechnym.

Z kolei Web2 można określić jako fazę umożliwiającą zarówno odczyt, jak i edycję. W tym okresie nastąpił rozwój mediów społecznościowych i treści generowanych przez użytkowników. W miejsce tysięcy małych witryn prowadzonych głównie przez pojedyncze osoby lub małe grupki, Internet skonsolidował się wokół ogromnych platform. Są one prowadzone przez firmy i zespoły, ale generalnie dają każdemu możliwość tworzenia i udostępniania treści.

Era Web2 doprowadziła również do centralizacji danych i oddania władzy w ręce kilku podmiotów. Niewielka liczba najpopularniejszych witryn (w dużej mierze prowadzonych przez wielkie korporacje, takie jak Google, Meta i Amazon) odpowiada za znaczną część globalnego ruchu w sieci. Według ostatnich badań szacuje się, że 116 najpopularniejszych domen odpowiada za około jedną trzecią wszystkich odwiedzin. Od strony infrastruktury okazuje się, że często te same firmy obsługują różne systemy, od których zależy Web2.

Web3 jako kolejny paradygmat Internetu

Koncepcja Web3 zaczęła zyskiwać na popularności około 2014 roku, kiedy to bitcoin zaczął przyciągać uwagę opinii publicznej. Ze względu na potencjalne implikacje zastosowania technologii blockchain niektórzy wysunęli teorię, że może ona stanowić antidotum na zauważalne ograniczenia Web2.

Wiele osób ma nadzieję, że Web3 będzie stanowić przeciwwagę dla tendencji centralizacyjnych, które dominują w erze Web2. Optymiści wyobrażają sobie nową, rozproszoną infrastrukturę, w której dane będą należeć do użytkowników. Choć w niektórych jurysdykcjach ustanowiono „prawo do bycia zapomnianym”, zastosowanie tej zasady w Web3 okazuje się bardziej skomplikowaną kwestią. Ponieważ dane zapisane w publicznych blockchainach są umyślnie niemodyfikowalne, zazwyczaj nie można ich usunąć. Zamiast tego niektóre projekty odnoszą się do kwestii prywatności, umożliwiając użytkownikom cofnięcie uprawnień aplikacji lub przechowywanie wrażliwych danych osobowych poza łańcuchem bloków, gdzie w razie potrzeby można je zmienić lub usunąć.

W Web2 to platformy są posiadaczami danych użytkowników i mogą je cenzurować lub monetyzować. Natomiast Web3 zakłada wprowadzenie Internetu opartego na blockchainie, który nie wymaga wzajemnego zaufania ani przyznawania uprawnień, a ponadto jest transparentny. Chociaż nie do końca wiadomo, w jakim stopniu w ogóle da się zrealizować tę wizję, tego rodzaju systemy mogłyby przekazać użytkownikom większą kontrolę i umożliwić nowe formy własności cyfrowej.

Podstawowe zasady Web3

Idee Web3 są w dużej mierze reakcją na realia ery Web2. Opierają się zarówno na technologii, jak i filozofii, które są ze sobą ściśle powiązane.

Decentralizacja

Decentralizacja stanowi fundamentalną zasadę Web3. W idealnym Internecie Web3 dane rozprowadzane są w ramach rozległej sieci peer-to-peer węzłów, a nie skupione na serwerach, które należą do dużych korporacji i są przez nie kontrolowane. Duzi dostawcy usług w chmurze mogliby nadal odgrywać kluczową rolę, ale istnieje nadzieja, że zdecentralizowana architektura zapewni, iż żadna pojedyncza jednostka nie będzie mogła w pełni kontrolować sieci, co uczyni ją odporną na cenzurę i manipulację.

Kluczowym elementem struktury Web3 są również dApps (zdecentralizowane aplikacje). Opierają się one przede wszystkim na niezależnych węzłach, a nie na scentralizowanych serwerach. Każdy może wchodzić w interakcje z siecią, ale nie kontroluje jej żaden pojedynczy podmiot.

Brak konieczności ufania na ślepo i możliwość otwartego uczestnictwa

Web3 ma być systemem opartym na rozproszonym zaufaniu. Oznacza to, że nie jest potrzebna żadna centralna instytucja umożliwiająca interakcje między użytkownikami. Zaufanie jest bezpośrednio wbudowane w kod i protokoły blockchainu, a wszyscy uczestnicy mogą niezależnie weryfikować przepływ danych. Stanowi to gwarancję realizacji transakcji i umów w ścisłej zgodzie z zapisami kodu. Zaufanie wciąż jest istotne, szczególnie w kwestiach omijających blockchain (określanych jako interakcje „off-chain”), ale całość ma mniej scentralizowany charakter.

Jednocześnie każdy może uzyskać dostęp do sieci, tworzyć dla niej aplikacje lub wnosić wkład w jej infrastrukturę bez konieczności uzyskania zgody centralnego administratora.

Sieć semantyczna oraz interoperacyjność

Sieć semantyczna to koncepcja, której celem jest zapewnienie możliwości odczytu danych przez maszyny. Wykorzystuje technologie takie jak RDF (Resource Description Framework), SPARQL (RDF Query Language) i OWL (Web Ontology Language), aby nadać znaczenie danym tworzonym przez użytkowników, ułatwiając maszynom interpretację zarówno samej treści, jak i kontekstu.

Promowanie sieci semantycznej było głównym celem Web 3.0, wcześniejszej wizji przyszłości Internetu. Web 3.0 w znacznym stopniu różni się od dzisiejszej struktury Web3 zarówno pod względem celów, jak i podstawowych rozwiązań technologicznych. Mimo to sieć semantyczna może nadal odgrywać rolę w Web3. Przykładowo, rozproszone grafy wiedzy (decentralized knowledge graphs) wykorzystują zasady sieci semantycznej, jednocześnie dostosowując się do wartości, na których opiera się Web3. Analogicznie, interoperacyjność między blockchainami jest ważna dla zapewnienia funkcjonalności ekosystemu Web3.

Technologie, które zasilają Web3

Do wdrożenia Web3 niezbędny jest zestaw powiązanych ze sobą rozwiązań technologicznych. Te elementy składowe zostały już opracowane i do pewnego stopnia są stosowane, ale aby utworzyć prawdziwe Web3, trzeba byłoby je wdrożyć na zdecydowanie większą skalę.

Blockchain

Technologia blockchainu albo łańcucha bloków służy za zdecentralizowaną i transparentną bazę danych. Blockchain przechowuje dane w „blokach”, które są połączone ze sobą za pomocą kryptografii. Jest to publiczny, stale powiększający się i niemodyfikowalny rejestr cyfrowy.

Każdy blok zawiera kryptograficzny skrót poprzedniego, a wszystkie bloki połączone są w łańcuch. Taki schemat działania ma na celu uniemożliwienie modyfikacji lub usuwania danych historycznych bez zgody całej sieci. Tak przemyślana architektura bezpośrednio umożliwia stosowanie podstawowych zasad Web3, takich jak rozproszone zaufanie, niemodyfikowalność i transparentność, poprzez udostępnianie wspólnego rejestru.

Przykładowo, dwie strony mogą przeprowadzić transakcję w łańcuchu bloków bez pośrednictwa jakiejkolwiek osoby trzeciej. Transakcja staje się widoczna w publicznym blockchainie, przez co każdy może samodzielnie zweryfikować jej szczegóły. Jeśli ktokolwiek spróbuje zmienić jakiekolwiek dane dotyczące transakcji, zostanie to odrzucone przez sieć, ponieważ każdy węzeł posiada kopię blockchainu, więc wszelkie nieścisłości stają się od razu widoczne. Mechanizmy konsensusu gwarantują, że wszystkie węzły w sieci muszą wspólnie uzgadniać kolejność i ważność transakcji, tak by żaden z uczestników nie mógł samodzielnie zmienić zasad działania systemu. Dzięki temu wszystko może funkcjonować bez centralnego organu zarządzającego.

Smart kontrakty

Smart kontrakty, lub też inteligentne kontrakty, to samowykonujące się umowy cyfrowe. Warunki smart kontraktu są zapisane bezpośrednio w jego kodzie. Gdy zestaw wcześniej określonych warunków zostanie spełniony, umowa automatycznie wykona uzgodnione działanie.

Takie kontrakty funkcjonują w ramach łańcucha bloków i po wdrożeniu nie mogą być zmieniane, chyba że zgodnie z uzgodnionymi warunkami. Gwarantuje to transparentność i bezpieczeństwo. Niektórzy uważają, że powszechne wdrożenie smart kontraktów ograniczyłoby zależność od zaufanych podmiotów zewnętrznych, takich jak prawnicy czy banki. To założenie może się z czasem okazać błędne, ale mimo wszystko smart kontrakty mogłyby przyczynić się do poprawy wydajności i spójności. Gwarancja, że transakcje będą przebiegać zgodnie z wcześniej ustalonymi zasadami i będą realizowane dokładnie tak, jak je zapisano, może ograniczyć potrzebę nadzoru ze strony człowieka.

Przykładowo, smart kontrakt może automatycznie przyznawać klientom punkty lojalnościowe po dokonaniu określonej liczby zakupów w łańcuchu bloków lub uruchamiać nagrody w postaci tokenów w zdecentralizowanej aplikacji, gdy użytkownicy osiągną określone cele.

Kryptowaluty

Kryptowaluty mogą funkcjonować jako natywny środek płatniczy do użytku w aplikacjach dApps i smart kontraktach. Istnieją one wyłącznie w ramach łańcucha bloków, obsługując transfery peer-to-peer bez pośrednictwa stron trzecich.

Kryptowaluty są zabezpieczone kryptograficznie, więc są co do zasady odporne na fałszowanie. Nowe monety generowane są zgodnie z zasadami protokołu (zazwyczaj poprzez wydobywanie lub staking), a wszelkie próby ich wytworzenia z pominięciem tych zasad są zazwyczaj odrzucane przez sieć.

Transakcje są zatwierdzane przez węzły sieciowe i rejestrowane w blokach, co sprawia, że zmiana danych transakcji z przeszłości jest niezwykle trudna. Aby wprowadzić zmiany w zarejestrowanej transakcji, trzeba byłoby wpłynąć na większość sieci i zmodyfikować łańcuch bloków, co w przypadku dużych, dobrze ugruntowanych sieci jest bardzo mało prawdopodobne. Niemniej jednak mniejsze lub słabiej zabezpieczone sieci mogą być bardziej podatne na takie zagrożenia, szczególnie jeśli uczestnik posiada kontrolę nad znaczną częścią węzłów. W wielu sieciach ryzyko to jest ograniczane poprzez mechanizmy takie jak wymogi dotyczące stakingu.

Poza obsługą płatności kryptowaluty mogą w przyszłości odgrywać kluczową rolę w napędzaniu ekosystemów Web3. Przykładowo, kryptowaluty mogłyby posłużyć do wynagradzania użytkowników za dostarczanie treści do zdecentralizowanych aplikacji lub testowanie gier. Są one również praktycznym i przejrzystym sposobem określenia, jaką wagę ma dany uczestnik podczas dyskusji dotyczących zarządzania łańcuchem bloków.

Tokenizacja i NFT

Tokenizacja to proces generowania tokenu w blockchainie, który reprezentuje fizyczny lub cyfrowy zasób. W kontekście Web3 mogłoby to umożliwić udziałową formę własności i efektywny obrót aktywami, które w innym przypadku byłyby niepłynne. Niektóre firmy wykorzystują tokeny, by umożliwiać i weryfikować inwestycje w takich obszarach jak sztuka (niecyfrowa) i nieruchomości.

NFT (tokeny niewymienne) to wyjątkowy rodzaj tokenów, które reprezentują prawo własności do czegoś – zazwyczaj do zasobów cyfrowych. W przeciwieństwie do kryptowalut tokeny NFT nie są wymienialne, a to oznacza, że każdy z nich ma swoją unikalną tożsamość i wartość. Nawet jeśli dany składnik aktywów zostanie skopiowany lub powielony, sam NFT będzie stanowić unikalny zapis w łańcuchu bloków, ale nie będzie automatycznie przyznawać praw własności intelektualnej ani uprawnień do korzystania z niego na różnych platformach.

Każdy token ma swój unikatowy zapis w blockchainie i jest kryptograficznie powiązany z właścicielem, przez co można go zidentyfikować. Dzięki temu NFT mogą zapewniać dowód własności tokenu w łańcuchu bloków. Wykorzystanie w aplikacji i licencjonowanie podlegają zasadom obowiązującym na poszczególnych platformach. Można nawet zawrzeć smart kontrakty, aby egzekwować zasady dotyczące transferów i opłat licencyjnych związanych z NFT.

Tokenizacja i NFT mają kluczowe znaczenie dla ambitnej wizji Web3 w odniesieniu do własności cyfrowej. Gdyby powyższe rozwiązania się upowszechniły, mogłyby zapewnić osobom fizycznym weryfikowalny i przejrzysty sposób dysponowania i handlowania tokenami w łańcuchu bloków, a sposób ich wykorzystania nadal regulowałyby zasady obowiązujące na danej platformie.

dApps i DAO

Aplikacje zdecentralizowane (dApps) funkcjonują w sieci zdecentralizowanej, takiej jak blockchain, a nie na serwerach kontrolowanych przez jakąś firmę. Aplikacje dApps, zazwyczaj oparte na otwartym kodzie źródłowym, są przewidziane jako warstwa Web3 skierowana do użytkowników. W odróżnieniu od usług i stron internetowych dominujących w Web2, mogłyby one stanowić platformy o otwartym i transparentnym charakterze, które byłyby odporne na cenzurę.

Chociaż aplikacje dApps nie zyskały jeszcze szerszego uznania, platformy takie jak Uniswap (giełda kryptowalut) i Decentraland (platforma wirtualnej rzeczywistości) stanowią potwierdzenie słuszności tej koncepcji.

DAO (zdecentralizowane organizacje autonomiczne) opierają się na podobnych zasadach jak dApps, ale koncentrują się na smart kontraktach. Są to narzędzia, które mają na celu automatyzację procesów zarządzania i podejmowania decyzji w całej organizacji.

W DAO centralna władza zostaje zastąpiona przez zestaw zasad zakodowanych w łańcuchu bloków, a członkowie głosują nad propozycjami dotyczącymi zarządzania organizacją. Jednak poza środowiskiem entuzjastów technologii blockchain wdrożenie tej koncepcji jest bardzo ograniczone. W sieci Web3 fora i serwisy społecznościowe mogłyby funkcjonować jako DAO, umożliwiając zdecentralizowane zarządzanie i moderowanie społeczności.

Realne zastosowania Web3

Chociaż technologie Web3 nie są jeszcze powszechnie stosowane, znajdują realne zastosowanie w różnych dziedzinach – od finansów po gry wideo.

Zdecentralizowane finanse (DeFi)

Zdecentralizowane finanse, czyli DeFi, to nowo powstały system finansowy oparty na technologii blockchainu

Zwolennicy Web3 uważają, że pewnego dnia system DeFi może przejąć wiele funkcji pełnionych obecnie przez banki i domy maklerskie. Korzystając z inteligentnych kontraktów, platformy DeFi mogą umożliwić udzielanie i zaciąganie pożyczek oraz handel między użytkownikami bez konieczności uzyskania zezwolenia, a wszystko to bez pokładania zaufania w scentralizowanym organie.

I tak dla przykładu osoba, która będzie chciała wziąć kredyt, nie będzie musiała zwracać się w tym celu do banku. Protokół DeFi będzie mógł automatycznie udzielić pożyczki na podstawie inteligentnej umowy, w której zabezpieczeniem będą kryptowaluty.

Tożsamość cyfrowa i uwierzytelnianie

W ramach struktury Web3 blockchainy, zdecentralizowane identyfikatory (DID) i weryfikowalne poświadczenia (VC) umożliwiają posiadanie suwerennej tożsamości cyfrowej. Innymi słowy, osoby fizyczne miałyby pełną własność nad swoją tożsamością online i danymi osobowymi, a także sprawowałyby nad nimi całkowitą kontrolę. Ze względu na ochronę prywatności użytkownicy udostępniają tylko minimum informacji niezbędnych do przeprowadzenia danej interakcji, dzięki czemu nie ujawniają pełnej tożsamości.

Mogłoby to rozwiązać niektóre problemy związane z konfliktem między potrzebą weryfikacji a pragnieniem zachowania anonimowości. Upowszechnienie się DID i VC mogłoby doprowadzić do odejścia od tradycyjnych nazw użytkowników i haseł na rzecz bezpieczniejszych metod kryptograficznych.

Chociaż obecnie DID i VC są rzadko używane, gdyby się upowszechniły, użytkownicy mieliby większą kontrolę nad swoją tożsamością w sieci, co stanowiłoby odpowiedź na niektóre obawy związane z prywatnością, które pojawiły się w erze Web2.

Gry wideo i metawersum Web3

Wielu zwolenników Web3 wymienia gry wideo i wirtualną rzeczywistość jako dwie przestrzenie, w których zasady i technologie Web3 mogą rozwiązywać realne problemy. Aktywa cyfrowe mają coraz większy udział w gospodarce, ale kwestie własności do nich bywają niejasne i prawo generalnie preferuje usługodawców, a nie konsumentów.

Blockchain może umożliwić osobom fizycznym łatwiejsze dochodzenie praw do aktywów w grach wideo oraz do innych wirtualnych dóbr. Analogicznie, gry Web3 wykorzystują NFT do tokenizacji aktywów. Dzięki temu gracze mogą faktycznie posiadać cyfrowe przedmioty, a także wymieniać się nimi, a nawet sprzedawać je na otwartych rynkach.

Interoperacyjność, czyli możliwość współpracy różnych systemów ze sobą, jest kolejnym celem gamingu w modelu Web3. W przeciwieństwie do większości tradycyjnych gier, alternatywy w Web3 mogłyby umożliwić powiązanie zasobów w grze z użytkownikami korzystającymi z różnorodnych platform.

Faktyczne posiadanie aktywów w grze i możliwość przenoszenia ich między różnymi blockchainami i wirtualnymi światami ma kluczowe znaczenie dla szerszej koncepcji metawersum. Być może pewnego dnia umożliwi to utworzenie trwałej i ujednoliconej tożsamości cyfrowej, a aktywa awatara będą mogły być wykorzystywane i rozpoznawane w wielu wirtualnych światach i platformach.

Udostępnianie i przechowywanie plików (np. IPFS)

W Web3 zdecentralizowane przechowywanie plików ma na celu zastąpienie obecnego modelu, który opiera się na scentralizowanych serwerach w chmurze, takich jak iCloud czy Dysk Google. Protokoły takie jak InterPlanetary File System (IPFS) umożliwiają tworzenie rozproszonych sieci peer-to-peer do przechowywania i udostępniania danych.

IPFS umożliwia hostowanie plików w wielu różnych węzłach jednocześnie, zamiast w jednej lokalizacji. Zaletą takiego rozwiązania jest nie tylko decentralizacja, ale także integralność i dostępność plików, ponieważ nie występuje pojedynczy punkt awarii, a dane są powielane w kilku węzłach.

Plusy i minusy Web3

Choć Web3 prezentuje się jako atrakcyjna wizja bardziej zdecentralizowanego i skoncentrowanego na użytkowniku Internetu, nie możemy zapominać o wyzwaniach związanych z wdrożeniem takiego rozwiązania.

Jakie są główne zalety Web3?

Poniżej wymieniliśmy najważniejsze korzyści wynikające z wdrożenia Web3, ale także wyzwania, które się z tym wiążą.

Prawo własności danych użytkownika

Zwolennicy Web3 podkreślają, że taki system (o ile zostanie powszechnie wdrożony) zapewni użytkownikom faktyczną własność nad ich danymi. W takiej sytuacji dane użytkowników nie byłyby gromadzone przez wielkie korporacje, ale przez indywidualnych użytkowników, którzy mogliby określić, co udostępnią, komu i na jak długo.

W ten sposób internauci odzyskaliby kontrolę nad swoimi danymi, a nawet mogliby je monetyzować, co przekształciłoby użytkowników Internetu z produktów we właścicieli.

Odporność na cenzurę

Walka z cenzurą jest kolejną potencjalną korzyścią Web3, ponieważ taka forma sieci miałaby działać w tysiącach rozproszonych węzłów, a nie być własnością jednego podmiotu.

W modelu Web2 firma lub rząd może zmusić scentralizowaną platformę do usunięcia informacji. W sytuacji gdy dane przechowywane są w sieci peer-to-peer Web3 o niezmiennym zapisie, znacznie trudniej jest usunąć konkretne informacje.

Web3 nie jest jednak w stanie zapewnić całkowitej odporności na cenzurę. Chociaż w praktyce żadna ze stron nie ma możliwości usunięcia treści z blockchainu lub części dApp w łańcuchu, nadal może dojść do jednostronnego zablokowania dostępu do sieci lub usługi takiej jak IPFS. Tak więc narzucanie ograniczeń nadal jest możliwe, a w niektórych przypadkach może być nawet łatwiejsze do wyegzekwowania.

Lepsze zabezpieczenia i większa prywatność

Web3 oferuje znaczną poprawę prywatności i bezpieczeństwa. Ograniczenie zależności od centralnych silosów danych pozwala użytkownikom zachować większą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi – nie muszą już polegać na pojedynczej firmie, która je przechowuje i chroni.

Warto jednak pamiętać, że transakcje zapisane w blockchainie da się prześledzić, więc nie są w pełni anonimowe. Niemniej jednak, zdecentralizowana struktura eliminuje pojedyncze punkty awarii i może utrudnić hakerom włamanie się na poszczególne konta lub wykradzenie danych.

Jakie są największe ograniczenia Web3?

Poniżej wymieniliśmy najważniejsze wady Web3, które na ten moment ograniczają możliwość powszechnego wdrożenia tego modelu.

Niepewność regulacyjna

Ogólny brak standardów regulacyjnych dla aktywów cyfrowych i smart kontraktów hamuje rozwój Web3. Kwestie zgodności i luki w zakresie ochrony konsumentów mogą wynikać z braku standardów regulujących sposób, w jaki tego rodzaju umowy i aktywa powinny funkcjonować.

Złożoność techniczna

Jedną z największych przeszkód utrudniających przyjęcie Web3 jest złożoność technologii zastosowanych w tym modelu sieci.

Bazowanie na blockchainie komplikuje pracę programistom, wymagając od nich znajomości nowych języków programowania, takich jak np. Solidity, który jest niezbędny do sporządzania smart kontraktów na blockchainie Ethereum.

Wyzwania związane ze skalowalnością

Skalowalność jest kolejną przeszkodą utrudniającą upowszechnienie się Web3. Mimo że zdecentralizowany charakter jest podstawową korzyścią takiego rozwiązania, prowadzi też do poważnego przeciążenia sieci w okresach wysokich wolumenów transakcji, np. przy wypuszczaniu nowych tokenów lub podczas ważnych wydarzeń. Prowadzi to do dłuższego przetwarzania transakcji, co odbija się na komforcie użytkowania.

Przyszłe zmiany być może rozwiążą ten problem, ale na ten moment trzeba liczyć się ze wspomnianymi konsekwencjami. Użytkownicy Ethereum muszą na przykład płacić za „paliwo”, określane również jako „gaz”, przy każdej transakcji. W przypadku przeciążenia sieci nadanie priorytetu określonej transakcji może być dość kosztowne.